Dobra postura je dobra prevencija. Ona je uslovljena neprekidnim održavanjem ravnoteže. U toj igri za uspravan stav kod čoveka, u toku evolucije, stvorene su fiziološke krivine kičmenog stuba: lordoza u vratnom i donjem delu leđa, a kifoza u grudnom delu.
Gledano sa boka, kifoza predstavlja krivinu kičmenog stuba naglašenu put nazad, a lordoza put napred.
Ove krivine u fiziološkim granicama su normalna pojava, dok se njihovo povećanje ili smanjenje smatra patološkom pojavom.
Kifoza (Kyphosis)
Na grudni deo kičme stalno deluje gravitaciona sila koja nastoji da poveća fiziološku krivinu. Aktivne i pasivne snage organizma (mišići, tetive,ligamenti…) suprotstavljaju se tom uticaju nastojeći da održe krivinu u fiziološkim granicama. Popuštanje i slabljenje pomenutih sila rezultira prekomernim povećanjem grudne krivine i pojavom kifoze.
Kod kifotičnog držanja možemo da vidimo:
- protruziju glavu (pomerenost glave ka napred),
- okrugla ramena ( podignuta naviše i povijena ka napred),
- naglašenu krivinu u grudnom delu leđa,
- abdukciju lopatica ( pomerene lopatice od kičmenog stuba),
- relaksaciju trbušnog zida,
- povijena kolena.
Tehnološki razvoj i savremeni stil života doprinelli su pasivnijem načinu življenja kao i usvajanju loših navika i remećenju posture. Iz tog razloga kifoza se danas često sreće.
Može biti provocirana dugotrajnim, nepravilnim stajanjem, sedenjem u školi, kancelariji, za kompijuterom…
Uzrokuje pojavu umora, bola, ukočenosti, najčešće u vratnoj, grudnoj i rameno-lopatičnoj regiji, ali i u drugim regijama, poteškoće sa disanjem, glavobolje, vrtoglavice, pa samim tim i nemogućnost dugotrajnog održavanja uspravnog položaja i smanjenje kvaliteta života .
Skolioza (Scoliosis)
Skolioza je trodimenzionalni deformitet kičmenog stuba i predstavlja, gledano sa ledja, bočno krivljenje kičme na levu ili desnu stranu u obliku slova C ili na obe strane u obliku slova S.
Ovaj deformitet često može biti praćen rotacijom pršljena, samim tim i rotacijom rebara i grudnog koša.Utiče na celo telo i dovodi do asimetrije.
Skolioze često delimo u dve velike grupe:
-funkcionalne skolioze: kod kojih ne dolazi do rotacije pršljenova , nemaju rebarnu grbu i radiografski imaju blago krivinu. Ovaj tip skolioze nema strukturalne promene na koštanim delovima kičmenog stuba, a najčešće nastaju sekundarno kao posledica razlike u dužini ekstremiteta,stečene loše navike pri sedenju i stajanju i drugim položajima i aktivnostima.
–strukturalne skolioze :kod kojih se pored krivljenja kičme bočno, rotiraju pršljenovi i samim tim stvaraju gibus (grbu). Ovaj tip skolioze je prisutan pri svim položajima tela i praćen je promenama na kičmenim pršljenovima.
Kod skolioza možemo da vidimo:
- denivelaciju ramena (jedno rame podignuto gore, povijeno ka napred),
- glava nije centrirana,
- denivelaciju kukova (jedan kuk povišen),
- izbočena rebra,
- pojaba gibusa (grbe) na ledjima, na strani krivljenja kicme…
Pored asimetrije celog tela, javljaju nam se bolovi, ukočenost u leđima i ostalim zglobovima, umor, otežano disanje, otežan hod, kao i ostale aktivnosti svakodnevnog života.
Lečenje
U lečenju kifoza i skolioza najznačajnije mesto imaju terapijske vežbe kao i edukacija pacijenta o pravilnom položaju tela. Neophodno je da pacijent razvije svest o svojoj posturi i da nauči da pravilno angažuje mišiće u svakom položaju.
Za uspešno lečenje kifoza i skolioza neophodno je prvo obaviti kompletnu procenu pacijenta, koja je osnov za dalje planiranje tretmana i izradu strogo individualog programa vežbi.
Vežbe se prilagođavaju svakom pacijentu na osnovu tipa krivine, a cilj je da se koriguje posturalna asimetrija i smanji ugao krivine čak i kod odraslih.
Ciljano se jačaju oslabljeni mišići trupa što pogoduje većoj stabilnosti kičme, dok istezanje skraćenih mišića uzrokuje poboljšanje posture čitavog tela.
Fizička aktivnost je od izuzetne važnosti, a kineziterapijske vežbe imaju za cilj da spreče nastajanje pomenutih deformiteta, da obezbede pravilan razvoj i koriguju ili spreče progresiju postojećih deformiteta.